Γράφει ο Βαγγέλης Αντωνιάδης
Για το περιβάλλον που διαμορφώνεται από την διεθνή κοινωνία και το διεθνές σύστημα ο Χέγκελ θεωρεί πως ο κατακερματισμός του παγκόσμιου χάρτη σε ανεξάρτητα κράτη με ανταγωνιστικά εθνικά συμφέροντα δεν πρόκειται ποτέ να ξεπεραστεί. Χαράσσοντας μία σαφή διαχωριστική γραμμή από τον κορυφαίο θεωρητικό της παγκόσμιας ειρήνης, τον Κάντε, υποστηρίζει πως είναι απολύτως ανέφικτη η συγκρότηση της << αμφικτιονικής αρχής>> που είχε οραματιστεί ο Κάντε προκειμένου να επιβάλλει έναν γενικό κανόνα δικαίου. Με βάση αυτή την βαθιά φιλοσοφική αντίληψη, την ιστορική εμπειρία αλλά και τις διεθνοπολιτικές συνθήκες της εποχής του, ο ασυμβίβαστος πολιτικός ανταγωνισμός και σε ακραίες περιπτώσεις ο πόλεμος αποτελούν φυσιολογική κατάσταση πραγμάτων .
Εδώ εμφανίζεται μία θεμελιώδης αντίφαση στο ίδιο το έργο του Χέγκελ καθώς η θεώρηση του περί διεθνούς ανταγωνισμού και πολέμου έρχεται σε πλήρη αντιδιαστολή με τον οικουμενικό χαρακτήρα της γενικής φιλοσοφίας της ιστορίας που παραθέτει. Σ αυτό το σημείο τον αναστοχαστικό διάβημα του Χέγκελ συμβιβάζεται με τις αναγκαιότητες της ιστορικής και διεθνοπολιτικής συγκυρίας.
Στο αμιγώς φιλοσοφικό προκείμενο ο Χέγκελ επεξεργάστηκε μία φιλοσοφική δικαίωση του πολέμου. Σύμφωνα με τον Γερμανό φιλόσοφο ο πόλεμος αποκαλεί την κορύφωση της αυταπάρνησης όπου το άτομο καλείται να απαλλάξει την σκέψη του από κάθε εγωιστικό συμφέρον, ακόμα και την φυσική του επιβίωση υποτάσσοντας το προσωπικό του πεπρωμένο σε εκείνο της ολότητας. Ο πόλεμος είναι μία πρακτική κατάσταση ηθικού εξαγνισμού, αφού υποχρεώνει τους ανθρώπους να αποποιηθούν όλες τις ιδιοτελείς σκέψεις αλλά και τους ιδιοτελείς σκοπούς, ακόμα και την ίδια τους την ζωή στο όνομα μίας απώτερης ιδέας.
Αυτές οι εγελιανές αντιλήψεις έχουν την αφετηρία στην φιλοσοφική προβληματική του Thomas Hobbes και στην πατριωτική ιδεολογία που διαμόρφωσε στην διάρκεια της γαλλικής επανάστασης. Είναι σαφές πως το συγκεκριμένο ιδεολογικό πρόγραμμα ήταν το όχημα εξυπηρέτησης των πολιτικών αναγκών κατά τις περιόδους της εθνικιστικής ρητορικής και των εθνικών πολέμων που διαμόρφωσαν την ευρωπαική ιστορία και τον χάρτη της Ευρώπης. Η φιλοσοφική αντίληψη του κορυφαίου στρατηγιστή και θεωρητικού του πολέμου Κλαούσεβιτς γύρω από την έννοια αλλά και την πρακτική του πολέμου ως << συνέχεια της πολιτικής με άλλα μέσα>> αποτελεί μία θεωρητική συνέχεια αλλά και την πρακτική εφαρμογή της φιλοσοφικής προσέγγισης του Χέγκελ στο φαινόμενο του πολέμου.