Γράφει ο Κωνσταντίνος Μανίκας, σύμβουλος επιχειρήσεων – συγγραφέας
Κάτι συμβαίνει με τον Χαφτάρ. Η τόσο απότομη αλλαγή συμπεριφοράς απέναντι στην Ε.Ε. που συμπαρασύρει, εμμέσως και πάρα τa δημοσίως comme il faut λεχθέντα, και τις σχέσεις του με την Ελλάδα, καταδεικνύει μια συσσωρευμένη απογοήτευση, μια αγανάκτηση, λες και κάποιες υποσχέσεις δεν τηρήθηκαν, λες και κάποια όνειρά του μοιάζουν πια απρόσιτα αφού δεν βρίσκουν την αναμενόμενη στήριξη, λες και η ισχύ της Τουρκίας στην περιοχή είναι τόσο αδιαμφισβήτητη που δίχως τη σχετική προσαρμογή στις θέσεις του δεν πρόκειται να έχει καμιά ελπίδα ανάκτησης της εξουσίας.
Κάπως έτσι φαίνεται να έχασε και η Ελλάδα το “παιχνίδι” στη Λιβύη. “Επένδυσε” εξαρχής στον Χαφτάρ και ειδικά επί υπουργείας Δένδια, οι δεσμοί έγιναν ακόμη πιο δυνατοί ακριβώς επειδή η Τουρκία έδινε απλόχερα την αμέριστη στήριξη της στους αντιπάλους του. Πλέον, όσο κι αν θέλουμε να παριστάνουμε ότι τίποτε δεν έχει αλλάξει, λίγο η ευρωπαϊκή αναβλητικότητα, λίγο ο.δικός μας εφησυχασμός, ο Χαφτάρ έχει σπρωχτεί στην αγκαλιά του Ερντογάν, θεωρώντας, ίσως εσφαλμένα, ότι αυτή είναι η πιο ασφαλής οδός για να πετύχει τον σκοπό του.
Και τώρα τι; Αναδίπλωση, πανικός, φόβος για απρόβλεπτες εξελίξεις. Πρωτίστως, ψυχραιμία! Κανείς δεν γνωρίζει αν και πώς θα λειτουργήσει και κυρίως κατά πόσο θα μακροημερεύσει η προσέγγιση Χαφτάρ – Τουρκίας. Επίσης, η όποια ελαστικότητα του Χαφτάρ σε σχέση με το τουρκολιβυκό μνημόνιο δεν σημαίνει ότι θα μπορέσει να παράξει μεγαλύτερο αποτέλεσμα από το υπάρχον. Η νομική υπόστασή του παραμένει στα πλαίσια της παρανομίας για το διεθνές δίκαιο και το μόνο που μπορεί να προκύψει εφόσον η Τουρκία πιέσει για κάτι τέτοιο, είναι επιμέρους “θερμά” επεισόδια στις “αμφισβητούμενες” περιοχές ακολουθούμενα απο αμερικανική παρέμβαση με αμφίβολο αποτέλεσμα, όπως δείχνει και η στάση των ΗΠΑ στο ουκρανικό.
Το κυριότερο ζήτημα με άμεση επίδραση στην Ελλάδα παραμένει το μεταναστευτικό και η στοχευμένη εργαλειοποίηση του. Όμως και σε αυτό το θέμα τα αντανακλαστικά Ελλάδας και Ε.Ε. μοιάζουν εξαιρετικά, ειδικά για τους συνήθεις ρυθμούς και την αναποφασιστικότητα της δεύτερης.
Μπορεί θεωρητικά να υπάρχει νομικό ζήτημα για τη δυνατότητα, έστω ναι ολιγόμηνης, απόρριψης κάθε αίτησης ασύλου, αλλά και οι δύο πλευρές κατανόησαν ότι το γράμμα του νόμου έχει νόημα όταν τηρείται από όλες τις πλευρές. Τη στιγμή που Τουρκία και Λιβύη χρησιμοποιούν τα κύματα μετανάστευσης ως μέσο πίεσης και εκδικητικής συμπεριφοράς θα ήταν τουλάχιστον υποκριτικό έως αφελές να μην απαντήσεις με μέτρα που ανταποκρίνεται στη σοβαρότητα της κατάστασης.
Κανείς δεν γνωρίζει αν η νέα τακτική του Χαφτάρ θα τον δικαιώσει. Η Τουρκία μπορεί να διεκδικεί πάντα ξεχωριστό ρόλο στα τεκταινόμενα αλλά η αστάθεια και οι αντιφάσεις της μόνο ως πιστό σύμμαχο δεν την πιστώνουν, διαχρονικά, σε κανέναν. Απέναντι σε αυτά τα δεδομένα, η μόνη αξιόπιστη ελληνική και ευρωπαϊκή απάντηση προκύπτει από τη σαφήνεια και τη συνέπεια της αντίδρασης. Μια στάση που να αποκρούει ασύμμετρες απειλές όπως οι μεταναστευτικέε ροές και να κτίζει μακροπρόθεσμες σχέσεις αμοιβαίας εμπιστοσύνης και ασφάλειας για την ευρύτερη περιοχή.