Η άσκηση κατευθυνόμενων βλημάτων του Πολεμικού Ναυτικού στις 23 Ιουνίου 2025 στο νότιο Ιόνιο δεν ήταν μια απλή δοκιμή οπλικών συστημάτων, αλλά και τακτικών με μια σιωπηρή αλλά σαφή δήλωση προς τους ανταγωνιστές του: το Πολεμικό Ναυτικό παραμένει ικανό να επιχειρεί συνδυασμένα, να χτυπά με ακρίβεια και να προβάλλει ισχύ σε οποιοδήποτε σημείο του επιχειρησιακού του χώρου ακόμα και με χρήση παλαιότερων φορέων, έως ότου ενισχυθεί με τις τρεις νέες φρεγάτες κλάσης «ΚΙΜΩΝ» (FDI HN). Ωστόσο, παραμένει επιτακτική η ανάγκη για βελτιώσεις και άμεσες προμήθειες-ναυπηγήσεις κάτι που θα συζητήσουμε εκτενώς παρακάτω.
Η χρονική στιγμή και το εύρος των μέσων που συμμετείχαν – φρεγάτες, ΤΠΚ, ελικόπτερα, αεροσκάφη της Πολεμικής Αεροπορίας και UAV – αποτυπώνουν μια στρατηγική φιλοσοφία που ξεπερνά το απλό «δοκιμάζουμε τα όπλα μας». Το πραγματικό ζητούμενο ήταν η αξιολόγηση στην πράξη της δυνατότητας του Στόλου να λειτουργεί ως ενιαίο δίκτυο αισθητήρων και πυρών υπό ρεαλιστικές συνθήκες κρίσης.
Πέρα από τα βλήματα – η ουσία είναι η διαλειτουργικότητα
Η βύθιση δύο στόχων ήταν το ορατό αποτέλεσμα. Η πραγματική επιτυχία ήταν ότι το Πολεμικό Ναυτικό και η Πολεμική Αεροπορία απέδειξαν την ικανότητά τους να συντονίζονται σε ένα κοινό επιχειρησιακό «πλέγμα», διατηρώντας συνεχή εικόνα στόχου και άμεση κατανομή αποστολών.
Ένα στοιχείο-κλειδί ήταν η αυξημένη χρήση του ελληνικού μη επανδρωμένου αεροσκάφους UAS Αρχύτας (όχι αυτό που αναπτύσσεται εδώ και χρόνια από την ΕΑΒ), το οποίο αναπτύχθηκε από την UCANDRONE σε συνεργασία με τη Σχολή Ναυτικών Δοκίμων (ΣΝΔ) και το Εθνικό Μετσόβειο Πολυτεχνείο (ΕΜΠ).
Το Αρχύτας παρακολουθούσε διαρκώς το πλοίο-στόχο, αποδεικνύοντας ότι η δικτυοκεντρική προσέγγιση δηλαδή η δυνατότητα να βλέπεις, να αξιολογείς και να χτυπάς σε πραγματικό χρόνο υλοποιείται πλέον επιχειρησιακά, ενώ αναμένεται και η ένταξη περισσότερων μη επανδρωμένων μέσων UAS όπως τα CamCopter S-100 που θα εξοπλίσουν τις νέες φρεγάτες FDI HN, αλλά και η επιχειρησιακή αξιοποίηση των ήδη διαθέσιμων Alpha 900.
Η γεωπολιτική σημασία της άσκησης είναι προφανής. Σε μια περίοδο όπου η Ανατολική Μεσόγειος παραμένει ασταθής και οι πρόσφατες κινήσεις της Λιβύης δείχνουν την προσπάθεια της Άγκυρας να επιστρέψει νότια της Κρήτης, τέτοιες ασκήσεις στέλνουν ένα ξεκάθαρο μήνυμα ότι η ελληνική θαλάσσια ισχύς είναι ενεργή και ικανή να επιβάλει υψηλό κόστος σε οποιαδήποτε επιθετική ενέργεια.
Η βολή των αντιπλοϊκών πυραύλων MM40 EXOCET, οι οποίοι όπως φαίνεται στα βίντεο εκτέλεσαν συνδυαστικά απότομους ελιγμούς στην τερματική φάση, υπενθυμίζει πόσο δύσκολο είναι να αναχαιτιστεί μια τέτοια απειλή.
Σε συνδυασμό με τις βολές αντιπλοϊκών Harpoon, AGM-119 Penguin από ελικόπτερο Aegean Hawk, αντιαεροπορικών ESSM, RIM-7 και την βολή του ξεπερασμένου μεν AGM-65G από τα μαχητικά της 340 Μοίρας «Αλεπού» της Πολεμικής Αεροπορίας, το σενάριο κάλυψε όλο το φάσμα των επιχειρήσεων: από προστασία στόλου έναντι αεροπορικών επιθέσεων, μέχρι πλήγματα μεγάλης ακρίβειας σε στόχους επιφανείας στον μέγιστο δυνατό βαθμό.
Κοιτώντας μπροστά
Η πραγματική πρόκληση είναι να διατηρηθεί και να ενισχυθεί άμεσα αυτή η ετοιμότητα. Η ενίσχυση της Διοίκησης φρεγατών, υποβρυχίων, η ανάπτυξη UAV και η απόκτηση νέων όπλων ακριβείας θα κρίνουν αν το Πολεμικό Ναυτικό θα συνεχίσει να προσφέρει αυτό που πέτυχε με την άσκηση: ένα πλεονέκτημα που δεν μετριέται μόνο σε τόνους εκρηκτικών, αλλά σε ψυχραιμία, συντονισμό και αξιοπιστία.
Η άσκηση ανέδειξε επίσης επιτακτικές ανάγκες που παραμένουν ακάλυπτες.
Η πιο επικίνδυνη και ντροπιαστική έλλειψη είναι η πλήρης απουσία σύγχρονων αντιπλοϊκών πυραύλων και ατρακτιδίων (pods) στην Πολεμική Αεροπορία. Η πρόσφατη βολή πυραύλου AGM-65G MAVERICK σε απόσταση κάτω των 25 χιλιομέτρων αποδεικνύει το υψηλό ρίσκο που αναλαμβάνουν τα μαχητικά, καθιστώντας τα ευάλωτα σε εχθρικά πυρά. Η ανάγκη για προηγμένα πυρομαχικά όπως AGM-84L Harpoon II ή ακόμη πιο σύγχρονους πυραύλους όπως NSM/JSM/LRASM (120+ χλμ. εμβέλεια) είναι πλέον επιτακτική.
Δεύτερο πρόβλημα αποτελεί η διατήρηση των παλαιών φρεγατών κλάσης «Έλλη». Αν και παραμένουν επιχειρησιακές, τα συστήματά τους είναι απαρχαιωμένα. Οι αισθητήρες τους και τα ηλεκτρονικά συστήματα μάχης δεν ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις του σύγχρονου πολέμου. Απαιτούνται πολεμικά πλοία με ενισχυμένη αεράμυνα περιοχής, σύγχρονα μέσα ηλεκτρονικού πολέμου και αισθητήρες υψηλών επιδόσεων.
Η έλευση των τριών νέων FDI HN αναμένεται να καλύψει ένα μέρος αυτών των αναγκών, όμως η έλλειψη ολοκληρωμένου σχεδιασμού για την αντικατάσταση των φρεγατών κλάσης «Έλλη» είναι ανησυχητική.
Τα αεροσκάφη P-3 Orion, παρά τις εξωφρενικές επενδύσεις πάνω στο πρόγραμμα αυτό, παραμένουν άφαντα λόγω συνεχών καθυστερήσεων, στερώντας κρίσιμες ανθυποβρυχιακές δυνατότητες από τον Στόλο. Παράλληλα, το Πολεμικό Ναυτικό δεν διαθέτει ακόμη ικανό αριθμό από σύγχρονα UAV με δυνατότητα δικτυοκεντρικών επιχειρήσεων σε πραγματικό χρόνο. Η εγχώρια βιομηχανία μπορεί να προσφέρει λύσεις που, δυστυχώς, παραμένουν σε μεγάλο βαθμό αναξιοποίητες.
Συνοψίζοντας:
Η άσκηση έδειξε ότι ο Στόλος διαθέτει ισχυρά δόντια, όμως παραμένει το ερώτημα για πόσο καιρό ακόμα. Οι συνεχείς καθυστερήσεις στην απόκτηση νέων φρεγατών, η φθορά του προσωπικού και η έλλειψη επαρκών αποθεμάτων και σύγχρονων οπλικών συστημάτων πρέπει να αντιμετωπιστούν άμεσα. Το ίδιο ισχύει και για την Πολεμική Αεροπορία, η οποία οφείλει να διατηρεί την ισορροπία δυνάμεων χωρίς να αφήνει εκτεθειμένα τα πολύτιμα μαχητικά της.
Η αποτροπή χτίζεται με μόνιμη ετοιμότητα, επάρκεια αποθεμάτων, σύγχρονη εκπαίδευση και διαρκή τεχνολογική αναβάθμιση. Ας ελπίσουμε ότι η πολιτική ηγεσία θα αντιληφθεί και θα καλύψει επιτέλους αυτές τις ανάγκες εγκαίρως, καθώς όπως λέει η γνωστή ρήση του Ουίνστον Τσώρτσιλ: «Όσο καλή και αν είναι η στρατηγική, θα πρέπει κάποια στιγμή να βλέπουμε και τα αποτελέσματά της»
Ακολουθούν φωτογραφίες-άλμπουμ της άσκησης από το ΓΕΝ:
