Το Δόγμα Mosaic Warfare (Ψηφιδωτός Πόλεμος ή Πόλεμος Ψηφιδωτού) αποτελεί μια καινοτόμο στρατιωτική προσέγγιση, η οποία χαρακτηρίζεται από την ευρεία χρήση πολλαπλών, μικρών, ευέλικτων και διασυνδεδεμένων συστημάτων. Αντίθετα με τα συμβατικά στρατιωτικά δόγματα που επικεντρώνονται σε μεγάλες, υψηλού κόστους και ευάλωτες πλατφόρμες, το Mosaic Warfare επιδιώκει τη δημιουργία ενός δυναμικά προσαρμοζόμενου «ψηφιδωτού» από μικρότερα και ευέλικτα υποσυστήματα, τα οποία μπορούν να συνδυαστούν, να αναδιαταχθούν και να αναδιαμορφωθούν γρήγορα ανάλογα με τις επιχειρησιακές ανάγκες. Στόχος της παρούσας μελέτης είναι να αναλύσει σύντομα την υιοθέτηση και εφαρμογή του Mosaic Warfare στο πλαίσιο των ειδικών στρατηγικών και γεωπολιτικών συνθηκών της Ελλάδας.
Το ελληνικό αμυντικό περιβάλλον χαρακτηρίζεται από υψηλή πολυπλοκότητα και τεχνολογικές προκλήσεις, λόγω των πολλαπλών απειλών και της ιδιαίτερης γεωστρατηγικής της θέσης. Οι παραδοσιακές μεγάλες πλατφόρμες, παρά την ισχύ τους, συχνά καθίστανται ευάλωτες σε στοχευμένα πλήγματα, αναδεικνύοντας την ανάγκη για ένα πιο ευέλικτο και ανθεκτικό μοντέλο ως επιτακτική. Το Mosaic Warfare παρέχει το θεωρητικό και πρακτικό πλαίσιο για τη μετάβαση σε μια κατανεμημένη δομή επιχειρήσεων, με στόχο την αυξημένη προσαρμοστικότητα, ανθεκτικότητα και επιχειρησιακή ταχύτητα.
Ορισμός και Θεωρητικό Πλαίσιο
Το Mosaic Warfare μπορεί να οριστεί ως ένα δόγμα που βασίζεται στην ευέλικτη, δυναμική διασύνδεση και συνδυαστική χρήση πληθώρας ειδικευμένων συστημάτων (αναλώσιμων, επαναχρησιμοποιούμενων, επανδρωμένων ή μη επανδρωμένων), για την αποτελεσματική εκτέλεση σύνθετων στρατιωτικών αποστολών. Ο όρος εισήχθη από την Αμερικανική DARPA και αποτελεί εξέλιξη της θεωρίας των system-of-systems, η οποία εστιάζει στην ευελιξία, την επιβιωσιμότητα, την επιχειρησιακή ταχύτητα και τη μείωση του κόστους μέσω κατανεμημένων και ευέλικτων δομών.
Σημαντικό θεωρητικό εργαλείο του Mosaic Warfare αποτελεί το OODA Loop (Observe–Orient–Decide–Act), που εισήχθη από τον Αμερικανό συνταγματάρχη John Boyd. Στόχος του δόγματος είναι η επιτάχυνση αυτού του κύκλου αποφάσεων των φίλιων δυνάμεων και η αντίστοιχη επιβράδυνση του κύκλου αποφάσεων του αντιπάλου, επιτυγχάνοντας κρίσιμο πλεονέκτημα στη μάχη.
Σύμφωνα με την BAE Systems, «Το Δόγμα Mosaic Warfare συνιστά μια καινοτόμο θεωρία πολέμου, η οποία υποστηρίζει ότι η εμπλοκή του αντιπάλου σε μάχη με έναν απρόβλεπτα μεγάλο και ασύμμετρο όγκο δυνάμεων, που αποτελείται από ποικιλία όπλων και πλατφορμών διαφορετικών τύπων και μεγεθών — με κάθε στοιχείο να επιχειρεί με ξεχωριστό τρόπο, όπως ακριβώς οι επιμέρους ψηφίδες σε ένα πολύχρωμο ψηφιδωτό — μπορεί να προσφέρει συντριπτικό πλεονέκτημα έναντι της παραδοσιακής στρατηγικής, η οποία βασίζεται σε σύγκρουση μεταξύ παρόμοιων και προβλέψιμων μέσων»
Πλεονεκτήματα για την Ελλάδα
Η Ελλάδα μπορεί να αποκομίσει πολλαπλά στρατηγικά πλεονεκτήματα από την εφαρμογή του Mosaic Warfare. Η δυνατότητα έντονης διασποράς στόχων παρέχει αυξημένη δυσκολία στοχοποίησης από τον αντίπαλο, ενισχύοντας έτσι την αποτροπή. Η οικονομική αποδοτικότητα ενισχύεται μέσω της χρήσης οικονομικών, μικρών και ευέλικτων συστημάτων, ενώ η αξιοποίηση της εθνικής βιομηχανίας μπορεί να προωθήσει την ανάπτυξη καινοτόμων UAV, UGV, αισθητήρων και ειδικευμένου λογισμικού, ενισχύοντας την εγχώρια παραγωγή.
Σε επιχειρησιακό επίπεδο, το δόγμα μπορεί να εφαρμοστεί αποτελεσματικά στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο με τη χρήση UAV και USV για αποστολές επιτήρησης, ηλεκτρονικού πολέμου και ISR (Intelligence, Surveillance, Reconnaissance), καθώς και με τη διασπορά αισθητήρων σε πλωτές και υποβρύχιες πλατφόρμες. Στα νησιωτικά συμπλέγματα, η ανάπτυξη αυτόνομων παρατηρητηρίων με τεχνητή νοημοσύνη, όπως αυτά της DELIAN Alliance, η ανάπτυξη Υποθαλάσσιων Αισθητήρων όπως οι SOLEA της ελληνικής SOTIRIA Technology που θα παρουσιαστούν σύντομα και στις ΗΠΑ αλλά και η χρήση προηγμένων παθητικών αισθητήρων όπως το RFhunter της SignalGeneriX, προσφέρουν κρίσιμες δυνατότητες. Επιπλέον, η υιοθέτηση τακτικών cloud υποδομών και AI-driven συστημάτων για την διοίκηση και τον τακτικό έλεγχο (C2) εξασφαλίζει γρήγορη και αποτελεσματική ανταπόκριση σε πραγματικό χρόνο. Σημαντική προσθήκη θα είναι και η εφαρμογή του κυβερνοπολέμου προκαλώντας στον εχθρό ασύμμετρες πιέσεις σε κρίσιμες υποδομές του..
Τεχνολογικά και Οργανωτικά Βήματα
Η επιτυχής εφαρμογή του δόγματος απαιτεί την ανάπτυξη προηγμένων τεχνολογιών τεχνητής νοημοσύνης (AI) και μηχανικής εκμάθησης (ML), υποδομών επικοινωνίας 5G και ασφαλών mesh δικτύων για τη διασύνδεση αισθητήρων και συστημάτων πυρός (κόμβοι πυρός – shooter nodes). Επιπλέον, απαιτείται εξειδικευμένη εκπαίδευση προσωπικού στις σύνθετες δικτυοκεντρικές επιχειρήσεις και στον κυβερνοπόλεμο, καθώς και η δημιουργία σαφούς νομοθετικού πλαισίου για τη λειτουργία αυτόνομων συστημάτων.
Προτεινόμενος Οδικός Χάρτης Υλοποίησης
Ο προτεινόμενος οδικός χάρτης περιλαμβάνει πιλοτικά προγράμματα swarm UAV, διεξαγωγή διακλαδικών ασκήσεων ψηφιδωτών επιχειρήσεων, ίδρυση ειδικής Διεύθυνσης Ψηφιδωτών Επιχειρήσεων εντός του ΓΕΕΘΑ ή της ΔΔΕΕ, καθώς και στενή συνεργασία με διεθνείς συμμάχους και οργανισμούς όπως το NATO μέσω των innovation hubs.
Συμπεράσματα
Η υιοθέτηση του Mosaic Warfare αποτελεί μια θεμελιώδη αλλαγή στο ελληνικό στρατιωτικό δόγμα, προσφέροντας στρατηγική ευελιξία, ενισχυμένη ανθεκτικότητα, τακτική υπεροχή και ενισχυμένη αποτροπή, μέσα από τεχνολογικά προηγμένες, οικονομικά βιώσιμες και επιχειρησιακά αποτελεσματικές λύσεις.