Οι φρεγάτες ΜΕΚΟ200ΗΝ, σχεδιασμένες από τη γερμανική Blohm+Voss και κατασκευασμένες με τη συνεργασία των Ναυπηγείων Σκαραμαγκά, αποτελούν τη ραχοκοκαλιά του ΠΝ εδώ και τρεις δεκαετίες. Με εκτόπισμα 3.350 τόνων, μήκος 117,5 μέτρα, πλάτος 14,8 μέτρα και πλήρωμα περίπου 185 ατόμων, τα πλοία αυτά συνδυάζουν ισορροπημένες δυνατότητες για αντιαεροπορική, ανθυποβρυχιακή και αντιπλοϊκή δράση. Εξοπλισμένες με το σύστημα διαχείρισης μάχης STACOS Mod 2, 16 βλήματα αντιαεροπορικής άμυνας περιοχής ESSM Block 1, οκτώ αντιπλοϊκούς πυραύλους AGM-84A Harpoon, πυροβόλο Mk45 των 127 χιλιοστών, δύο συστήματα εγγύς προστασίας Phalanx CIWS και ανθυποβρυχιακές τορπίλες Mk46, οι ΜΕΚΟ200ΗΝ έχουν αποδείξει την αξία τους σε ασκήσεις και επιχειρήσεις, ενισχύοντας τη ναυτική παρουσία της Ελλάδας στο Αιγαίο και πέρα από αυτό.
Η τεχνολογική υστέρηση κρίσιμων συστημάτων, όπως τα ραντάρ MW08 και DA08, και η ανάγκη αντιμετώπισης σύγχρονων απειλών οδήγησαν το ΠΝ ήδη από το 2007 (!) να μελετά τις λύσεις για ΕΜΖ. Το πρόγραμμα που ακυρώθηκε πέρσι, είχε κόστος περίπου 800 εκατομμυρίων ευρώ, και προέβλεπε την εγκατάσταση του συστήματος μάχης TACTICOS, του ραντάρ NS110 και νέων STIR, αλλά δεν περιλάμβανε την αναβάθμιση του πυροβόλου Mk45 ή των Phalanx, ούτε την αντικατάσταση του πρυμναίου CIWS με εκτοξευτή RAM. Βέβαια περιελάμβανε και ηλεκτρομηχανολογικές επισκευές και επεμβάσεις.
Η υπαναχώρηση από τη γερμανο-ολλανδική πρόταση, κατόπιν πολιτικής παρέμβασης, αντανακλά τη επιλογή του ΠΝ να περιορίσει τη δαπάνη κάτω από 400 εκατομμύρια ευρώ, αξιοποιώντας τις όποιες ελληνικές δυνατότητες και μειώνοντας την εξάρτηση από ξένους προμηθευτές. Το νέο πρόγραμμα, με προϋπολογισμό έως 390 εκατομμυρίων ευρώ, εστιάζει στην αναβάθμιση των ηλεκτρονικών συστημάτων και την ενίσχυση της ελληνικής αμυντικής βιομηχανίας, με τα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά να αναλαμβάνουν τον κύριο όγκο των εργασιών.
Σκαραμαγκά: Αναβίωση και ιστορική συνεισφορά
Η απόφαση να ανατεθεί ο εκσυγχρονισμός στα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά θα αποτελέσει ορόσημο για την ελληνική ναυπηγική βιομηχανία. Τα ναυπηγεία, που πέρασαν σε νέα ιδιοκτησία το 2023 υπό τη διοίκηση του εφοπλιστή Γιώργου Προκοπίου, έχουν εισέλθει σε μια φάση δυναμικής επανεκκίνησης μετά από χρόνια οικονομικών δυσκολιών και νομικών διαφορών.
Επενδύσεις ύψους 50 εκατομμυρίων ευρώ έχουν αναβαθμίσει τις υποδομές, συμπεριλαμβανομένων των δεξαμενών, των γερανών και των μηχανημάτων, ενώ η εκπαίδευση 500 νέων εργαζομένων και η επαναπρόσληψη έμπειρου προσωπικού έχουν ενισχύσει την παραγωγική ικανότητα. Η ιστορία των Σκαραμαγκά συνδέεται στενά με το ΠΝ, καθώς εκεί κατασκευάστηκαν οι ΜΕΚΟ200ΗΝ τη δεκαετία του 1990, ενώ μεταξύ 2004 και 2010 ολοκληρώθηκε ο εκσυγχρονισμός έξι φρεγατών κλάσης «S» (Standard).
Το πρόγραμμα των «S» περιλάμβανε την αναβάθμιση των ηλεκτρονικών συστημάτων, την εγκατάσταση νέων ραντάρ και την ενίσχυση της αντιαεροπορικής ικανότητας, αποδεικνύοντας την ικανότητα των ναυπηγείων να διαχειρίζονται σύνθετα ναυπηγικά έργα. Η εμπειρία αυτή, σε συνδυασμό με τις πρόσφατες επενδύσεις, καθιστά τα Σκαραμαγκά ιδανική επιλογή για το πρόγραμμα των ΜΕΚΟ200ΗΝ, ενώ η επιτυχία του θα μπορούσε να ανοίξει τον δρόμο για περαιτέρω συνεργασίες, όπως η συντήρηση των νέων φρεγατών Belharra ή η κατασκευή μικρότερων πλοίων.
Τεχνικά Χαρακτηριστικά του «νέου» εκσυγχρονισμού
Το πρόγραμμα εστιάζει στην αναβάθμιση των ηλεκτρονικών συστημάτων, των αισθητήρων και της διαχείρισης μάχης, με στόχο την ενίσχυση της επιχειρησιακής ικανότητας των φρεγατών σε ένα πολυσύνθετο ναυτικό περιβάλλον. Η Thales Netherlands, ως κύριος προμηθευτής, θα παραδώσει τρία βασικά συστήματα για κάθε φρεγάτα:
1. Σύστημα Διαχείρισης Μάχης TACTICOS Block II: Το TACTICOS, ένα από τα πιο προηγμένα συστήματα διαχείρισης μάχης παγκοσμίως, αντικαθιστά το παρωχημένο STACOS Mod 2. Με δυνατότητα επεξεργασίας δεδομένων από πολλαπλούς αισθητήρες, επιτρέπει ταχύτερη λήψη αποφάσεων και ολοκλήρωση νέων όπλων, όπως τα ESSM Block II. Η εμπειρία του ΠΝ με το TACTICOS σε πυραυλακάτους Super Vita εξασφαλίζει ομοιοτυπία και ευκολία στη χρήση. Το σύστημα υποστηρίζει τη διαλειτουργικότητα μέσω του Link-16, ενός τακτικού δικτύου ανταλλαγής δεδομένων που θα εγκατασταθεί στις φρεγάτες, επιτρέποντας τη συνεργασία με άλλες μονάδες του ΠΝ, της Πολεμικής Αεροπορίας και συμμαχικών δυνάμεων.