Σε μια φιλόδοξη κίνηση, χωρίς μεν μεγάλες πιθανότητες επιτυχίας αλλά με έντονο συμβολισμό όσον αφορά την πρόθεση της να διευθετήσει το μείζον ζήτημα των θαλασσίων ζωνών στην Ανατολική Μεσόγειο, προχωρά η Αθήνα.
Η ιστορική στήλη του Βήματος στο inbox σου
Γίνε μέλος του καθημερινού newsletter που αποκαλύπτει όσα συμβαίνουν στο πολιτικό παρασκήνιο και απόκτησε πρόσβαση σε αποκλειστικό περιεχόμενο.
Σύμφωνα, πάντως, με τις ίδιες πηγές ένα τέτοιο ενδεχόμενο παραμένει ακόμα πολύ μακρινό. Η πραγματικότητα είναι ότι μεταξύ των πέντε δυνάμει συμμετεχουσών δυνάμεων καταγράφονται εκ διαμέτρου αντίθετες προσεγγίσεις σε μια σειρά από ζητήματα.
Για παράδειγμα, η Τουρκία αρνείται διαχρονικά να καθίσει στο ίδιο τραπέζι με την Κυπριακή Δημοκρατία, την οποία δεν αναγνωρίζει ως κρατική οντότητα, ενώ η Λιβύη παραμένει εις βάθος διαιρεμένη, με την κατάσταση επί του εδάφους να είναι επικίνδυνη και το μεταβατικό καθεστώς της Τρίπολης να βάλλεται από τις διάφορες πολιτοφυλακές.
Ταυτοχρόνως, τίποτα δεν υποδεικνύει ότι η Άγκυρα θα προσερχόταν σε ένα τέτοιο σχήμα με εποικοδομητική διάθεση, τουλάχιστον όσον αφορά το μείζον ζήτημα των οριοθετήσεων ΑΟΖ- υφαλοκρηπίδας, με τους κ. Γεραπετρίτη και Φιντάν να έχουν ουσιαστικά «παγώσει» από κοινού τον πολιτικό διάλογο για τις θαλάσσιες ζώνες ήδη από τον Νοέμβριο του 2024.
Παραλλήλως, η δορυφοροποίηση της κυβέρνησης Ντιμπεϊμπά από την Τουρκία θα οδηγούσε εκ προοιμίου στη διαίρεση του σχήματος με την Άγκυρα και την Τρίπολη στη μία μεριά και την Αθήνα, με τη Λευκωσία και το Κάιρο στην άλλη, με την όποια θετική προοπτική της πρωτοβουλίας να τορπιλίζεται σχεδόν εν τη γενέσει της.
Πρέπει, επίσης, να υπενθυμιστεί ότι Αθήνα και Κάιρο δεσμεύονται ήδη με μερική συμφωνία οριοθέτησης ΑΟΖ, ενώ η Κύπρος έχει υπογράψει συμφωνίες με το Ισραήλ και την Αίγυπτο.
Ειρηνική συνύπαρξη
Παρόλα αυτά, δια της διακηρυγμένης πλέον θέσης της υπέρ της δημιουργίας του 5×5, η Αθήνα αναδεικνύει για ακόμα μια φορά εμπράκτως τη διάθεσή της για ειρηνική συνύπαρξη και διευθέτηση της μείζονος διαφοράς των θαλασσίων ζωνών, πάντα στη βάση του Διεθνούς Δικαίου και των αρχών της καλής γειτονίας.
Άλλωστε, τέτοιου είδους φόρουμ αποτελούν πάντοτε μια καλή ευκαιρία διεθνοποίησης των εθνικών θέσεων, κόντρα μάλιστα στην αναθεωρητική λογική που επιχειρεί να επιβάλλει η Άγκυρα στην Ανατολική Μεσόγειο με αιχμή του δόρατος το τουρκολιβυκό μνημόνιο, ενώ σύμφωνα με την ευρύτερη λογική της ελληνικής πρωτεύουσας είναι πάντοτε θετικό να υπάρχουν ανοικτές διαδικασίες διαλόγου.
Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι η αναφορά του Κυριάκου Μητσοτάκη κατά τη διάρκεια της προ ημερησίας συζήτησης στη Βουλή για την εξωτερική πολιτική σε πρόσκληση προς «όλα τα παράκτια κράτη σε μια κοινή συνάντηση, σε ένα φόρουμ, όπου θα μπορούμε να εξετάσουμε από κοινού όλα όσα μας απασχολούν» διερμηνεύθηκε σε αρκετά δημοσιογραφικά γραφεία ως πρόθεση της Αθήνας να προωθήσει τη διοργάνωση διεθνούς διάσκεψης για την Ανατολική Μεσόγειο με αντικείμενο την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών, υπό τον συντονισμό μάλιστα των Ηνωμένων Πολιτειών και με διακύβευμα την απρόσκοπτη υλοποίηση των ενεργειακών εγχειρημάτων για τα οποία έχει ήδη εκφραστεί ενδιαφέρον από τις μεγάλες αμερικανικές εταιρείες όπως η Chevron και η Exxon.
Η εν λόγω προσέγγιση αφορά κατά κύριο λόγο την Ελλάδα και τη Λιβύη και δη τα οριοθετημένα θαλάσσια τεμάχια εκατέρωθεν της μέσης γραμμής, ενώ σε αυτή τη διαδικασία αποδίδεται σύμφωνα με πληροφορίες συγκεκριμένος ρόλος στον ειδικό απεσταλμένο του Ντόναλντ Τραμπ για τη Βόρεια Αφρική Μασάντ Μπούλος, ο οποίος φέρεται να έχει επαφές με όλες τις εμπλεκόμενες πλευρές.
Σύμφωνα με διπλωματική πηγή του «Βήματος», πράγματι ο κ. Μπούλος διατηρεί επικοινωνία με την πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Εξωτερικών, ενώ όπως είχε ανακοινωθεί συναντήθηκε με τον κ. Μητσοτάκη στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών.
Η ιδέα, πάντως, για μια διάσκεψη στην Ανατολική Μεσόγειο είχε εν πρώτοις κατατεθεί μετά το καλοκαίρι του 2020 από τον τότε πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ, στο πλαίσιο μιας αρκετά αμήχανης προσπάθειας των Βρυξελλών να αποτρέψουν το ενδεχόμενο ενός θερμού επεισοδίου Ελλάδας- Τουρκίας.
Μάλιστα, την πρόταση του κ. Μισέλ είχε προσεταιριστεί ο κ. Ερντογάν, χωρίς όμως να προχωρήσει έκτοτε σε κάποιου είδους πρωτοβουλία. Όπως πάντως αποδεικνύεται η ελληνική πρωτοβουλία αφορά ένα σχήμα με «μόνιμα χαρακτηριστικά» και όχι μια εφάπαξ διάσκεψη.