Σε μείζον ζήτημα αντιπαράθεσης μεταξύ Αθήνας και Άγκυρας εξελίσσεται η συμμετοχή της Τουρκίας στο πρόγραμμα SAFE, πρώτο βήμα του πολύπλοκου εγχειρήματος της ευρωπαϊκής αμυντικής αυτονομίας.
Αυτομάτως, η συνάντηση των κ. Γεραπετρίτη και Φιντάν στο Λουξεμβούργο αποκτά ειδικές διαστάσεις, αφενός διότι είναι βέβαιο πως ο Τούρκος υπουργός θα θέσει το ζήτημα του SAFE στον επικεφαλής της ελληνικής διπλωματίας, αφετέρου διότι καταγράφεται λίγες ώρες μετά την ανακοίνωση της Αθήνας ότι θα αναζητήσει συγκλίσεις για τη δημιουργία ενός πολυμερούς σχήματος συνεργασίας στην Ανατολική Μεσόγειο (5×5) με τη συμμετοχή και της Τουρκίας. Προς αυτήν την κατεύθυνση ο κ. Γεραπετρίτης σχεδίαζε ήδη τις τελευταίες ημέρες να έχει επαφές με τους ομολόγους του.
Στο MED9 ο Κυριάκος Μητσοτάκης
Παρά τις αντικειμενικές δυσχέρειες υλοποίησης της ελληνικής ιδέας, την οποία πάντως θα αναπτύξει και ο Κυριάκος Μητσοτάκης στο MED9 που συνεδριάζει σήμερα το απόγευμα στη Σλοβενία, η πρώτη επίσημη αντίδραση της Άγκυρας αναμένεται με ενδιαφέρον.
Εξίσου ενδιαφέρον είναι να αποδειχτεί αν λειτουργεί ακόμα ο δίαυλος επικοινωνίας μεταξύ των δύο υπουργών και με ποιον τρόπο θα μπορούσε να αποκλιμακωθεί η ένταση των τελευταίων ωρών.
Η σκληρή γραμμή της Αθήνας
Σύμφωνα πάντως με ασφαλείς πληροφορίες ουδείς στην Αθήνα σκέπτεται να εγκαταλείψει τη σκληρή γραμμή άμυνας έναντι της τουρκικής συμμετοχής στο SAFE. Είναι ενδεικτικό ότι ενεργώντας προς την αντίθετη κατεύθυνση ο κ. Μητσοτάκης επέλεξε συνειδητά να απαιτήσει από την Άγκυρα και την απόσυρση των αιτιάσεων περί «γκρίζων ζωνών» στο Αιγαίο, το οποίο τα τελευταία χρόνια η Τουρκία συνδέει με την αποστρατιωτικοποίηση συγκεκριμένων νησιών.
«Είναι η Τουρκία αυτή που πρέπει να αποδείξει ότι συμμετέχει στο εγχείρημα για την άμυνα και όχι για την επίθεση», λέει στο Βήμα ανώτερη διπλωματική πηγή, προσθέτοντας ότι η μπάλα είναι στο πλευρό της γείτονος: «Ας δείξουν τις στοιχειώδεις καλές προθέσεις, δεν νοείται να υπάρχει ενεργή απειλή πολέμου έναντι συμμάχου χώρας και κράτους- μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης».
Στην ερώτηση αν είναι μη ρεαλιστικό να περιμένουμε μια απόφαση της τουρκικής Εθνοσυνέλευσης ώστε να ανατραπεί ο νόμος περί casus belli που τέθηκε σε ισχύ το 1995, η ίδια πηγή απαντά ότι αυτό δεν απασχολεί την Ελλάδα. «Δεν σημαίνει, πάντως, ότι αν αποσυρθεί η απειλή αυτομάτως εξαφανίζονται οι όποιες πιθανότητες πολέμου».
Με την πορεία, βεβαίως, που έχουν λάβει τα πράγματα και τις αλλεπάλληλες δεσμεύσεις της ελληνικής ηγεσίας στο ανώτατο μάλιστα επίπεδο μοιάζει εξαιρετικά δύσκολο για την κυβέρνηση έστω και να μετριάσει τις θέσεις της, καθώς μια τέτοια επιλογή θα επέφερε σοβαρό πολιτικό κόστος, πολλώ δε μάλλον καθώς το ζήτημα του SAFE χρησιμοποιείται κατά κόρον από την αντιπολίτευση ως επιχείρημα έναντι της ασκούμενης εξωτερικής πολιτικής.
Δύσκολη εξίσωση
Η εξίσωση, πάντως, καθίσταται πιο πολύπλοκη καθώς εκτός από την έντονη δυσαρέσκεια της Άγκυρας που μπορεί να οδηγήσει σε εκτροχιασμό των ελληνοτουρκικών σχέσεων, σε μια εποχή μάλιστα που σύμφωνα με την εκπεφρασμένη άποψη των κ. Μητσοτάκη και Γεραπετρίτη δεν ενδείκνυται για αντιπαραθέσεις, η Αθήνα δέχεται έντονες πιέσεις από συγκεκριμένες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες καθώς και τον Γενικό Γραμματέα του ΝΑΤΟ προκειμένου να αποσύρει τις επιφυλάξεις της και μπλοκάρει τον δρόμο της Τουρκίας προς το SAFE.
Ο ρόλος της Γερμανίας
Χαρακτηριστικές είναι άλλωστε οι δηλώσεις του Γερμανού υπουργού Εξωτερικών, ο οποίος διαμήνυσε από την Άγκυρα ότι η Τουρκία είναι απαραίτητος εταίρος στο εγχείρημα της ευρωπαϊκής αμυντικής αυτονομίας, θέτοντας μεν προϋποθέσεις, σχετιζόμενες όμως με τα ζητήματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων και κράτους δικαίου.
Από την ελληνική πλευρά, βέβαια, διαμηνύουν ότι ήδη κινούνται προς ενημέρωση των εταίρων περί της τουρκικής απειλής, υπενθυμίζοντας μάλιστα τις πρόσφατες επισκέψεις του κ. Γεραπετρίτη στην Εσθονία και τη Φινλανδία όπου μάλιστα η Αθήνα βρήκε ευήκοα ώτα καθώς πρόκειται για κράτη που βιώνουν εκ του σύνεγγυς τη ρωσική επιθετικότητα.